Гутлыг чухам яг хэзээ зохиосон нь тодорхойгүй гэнэ. Одоогоос мянга мянган жилийн өмнө хүмүүс авласан ангийн арьсаараа хөлөө хучин өмссөн нь гутлын анхдагч гэж хэлж болно. Чухам тэр үеэс гутал өнөөг хүртэл улс үндэстэн бүхэнд, үеэс үед, соёлоос соёлд өөрчлөгдөн хөгжсөөр хүний амьдралд байр сууриа эзэлжээ.
Анхны гутал нь "сандаал" байв. Сандаал нь одоогийнх шиг дээд болон хажуу талаараа онгорхой, гуталтай төстэй байв. Түүнийг хөлдөө углаж олс, арьс мэтээр уядаг байжээ. Гутлыг анх МЭӨ 1600-1200 оны үед Ираны хилд амьдардаг Бабилын уулархаг нутгийнхан хэрэглэж байжээ. Эдгээр гутал зөөлөн арьстай, богино түрийтэй, мокасен нэртэй байв. Гутал гэхээсээ арьс гэж болохоор байв.
Эртний Юань хүмүүс ихэнхдээ хөл нүцгэн юм уу, сандаалтай явдаг байв. Харин гэртээ зөөлөн, битүү, голдуу улаан, цагаан өнгөтэй шаахай өмсдөг байжээ.
Гутлын хөгжлийн үе нь Ромын үе бөгөөд баруун зүүн хөлд өөр өөр гутал хийдэг болжээ. Хүйс болон нэр хүндийн ялгааны улмаас гутал өөрчилөлт орсон. Анхны мокасеныг бодвол өсгийгөөрөө ороож, шагайн орчимд уядаг болжээ.
Англи улсад анх удаа гутлын хэмжээг тогтоосон түүхтэй. 1205 онд Английн хаан I Эдуард, 2.5 см буюу гурван хатсан буудайтай тэнцүү хэмжээг тодорхойлсноор гутлын хэмжээг албан ёсоор тогтоосон гэж үздэг байна. Ингэснээр 13ш буудайтай тэнцэх ултай гутал нь 13 размер гэх жишээтэй.
14, 15-р зууны үед гутлын хоншоор урьд урьдынхаас урт болж байсан бол 15 зууны дунд үеэс хоцрогдож, бөөрөнхий хоншоортой гутал модонд орж эхлэв.
16-р зуунд гутлын хоншоор өргөн болж, галууны залаатай төстэй болов. Энэ үеэс эрэгтэй, эмэгтэй гутал гэж ялгагдах болжээ. Урт хормойтой хувцас өмсдөг эмэгтэйчүүдийн хувьд өргөн хоншоортой гутал тийм ч үзэмжтэй бус байлаа. Харин энэ нь эрэгтэйчүүдэд илүү тохиромжтой болжээ.
16-17 зуунд Европт голдуу түрийтэй гутал мода болж байлаа. Чухам энэ үеэс гутлыг элдэв чулуу зэргээр чимэглэснээр, гутал нь зөвхөн өмсөхөд зориулсан бус харин хүмүүсийн бэл бэнчин, зэрэг зиндааг илтгэх болжээ.
Мөн энэ үеэс гутал нэгэнт хэрэгцээ болсон тул "гутал засварчин" их нэр хүндтэй болж, гутал ч үнэтэй болжээ. Хийх материалаас шалтгаалж чанар нь өөр өөр байхын зэрэгцээ баячууд, ядуучуудын гэх зэргээр ялгаатай болов. Үүнээс гадна улс үндэстэн бүр өөр өөр төрөл зүйлийн гутал сонирхож байсны нэг жишээ нь Япон, Хятадын эмэгтэйчүүд жижиг гутал өмсөхийг илүүд үзэж, иймээс тэд хөлөө томсгохгүйг хичээдэг байжээ.
Анх Африкт гутал өмссөн цагаан арьстнууд очсоноор амьдралдаа гутал өмсөж үзээгүй уугуул нутгийнхны гайхшлыг төрүүлж, алмайруулж байжээ. Тэд, цагаан арьстнуудын хөл мал шиг хос туурайтай тул түүнийгээ нууж гутал өмсдөг гэж итгэдэг байв.
1760 онд Америкийн Массачусетс хотод анхны гутлын үйлдвэр байгуулагджээ. Энд олон хос гутал үйлдвэрлэх хүчин чадалтай байв. Харин 19-р зууны үед оёдлын машин бий болсноор хямд төсөр үйлдвэрлэл явагдаж, гутал үйлдвэрлэх шинэ арга нэвтэрч, гутлын хэрэгцээ ч өсч, үйлдвэрлэл эрс нэмэгдлээ. Өнөө үед гутал хөлийг хамгаалах хэрэгслээс гадна гоо сайханд ихээхэн нөлөөлөх болов. Мөн хэрэглээний талаасаа өдөр тутмын, гоёлын, биеийн тамирын, бүжгийн, бүр боулингийн гэх мэт зориулалттай, олон төрөл болжээ.
Sunday, October 25, 2009
Тод, алтлаг шаргал
Тод, алтлаг шаргал бас хар өнгийн даашинз удахгүй болох шинэ жилийн гоёо байх нь. Ингэхдээ гил хар өнгийнх цаанаа л нэг эрхэмсэг харагдуулах бөгөөд ялангуяа, мөнгөлөг өнгийн богино даашинзаар гангарахыг "Монгол костюмс" төвийн "Чимбай" салоны дизайнер Ж.Ичинхорлоо зөвлөлөө.
Энэ нь сүүлийн жилүүдэд загварын ертөнцөд бар мэт эрээн, бас тод өнгө ноёрхсонтой холбоотой юм байна. Хэдий тийм ч эрвээхэй мэт алаг эрээн, өнгөөс баяр ёслолын үеэр татгалзахыг тэрбээр онцолсон. Өнгөрсөн хэсэг хугацаанд охид бүсгүйчүүд маань бариу загвар бүхий урт загасан хормойтсй даашинзаар гоёсон нь өнөө жил өөрчлөгджээ.
Ингэхдээ аль болох богино дэрэвгэр эсвэл хонхон цэцэг мэт хормойгоор гангарахыг онцолно лээ. Хормойн дээрээ мушгирсан, үрчгэр мэт чимэглэлтэй байвал зохимжтой. Харин материалын хувьд дан даавуугаар урласан даашинз өнгөрсөн жилээс эхлэн торгомсгуудад орон зайгаа тавьж өгчээ. Ийм материалаар зөвхөн гоёлын даашинз төдийгүй өдөр тутмын өмд, цамц, юбканд оруулга болговол илүү чамин харагдах юм байна шүү.
"Чимбай" салон охид бүсгүйчүүдийн хүссэн загвар, мэргэжлийн дизайнеруудийн зөв"лөснөөр даашинз урлаж буй юм байна. Тэр нь 68120 мянган төгрөгийн үнэтэй. Захиалсан хугацаанаас хойш долоо хоногийн дотор бэлэн болох гэнэ.
Тэндээс гоёл чимэглэлийн зүүлтээ ч худалдан авах боломжтой. Хэрэв та гоёлын даашинзаа прокатлахыг хүсэж байгаа бол үнэ нь янз бүр. Өөрөөр хэлбэл, хувцас захиалгын газруудад өдрийн 2040 мянга, бусад прокатны төвүүдэд 520 мянган төгрөг байх жишээтэй. Хэдийгээр үнийн хувьд зөрүүтэй ч загварын хувьд өөр өөр. Хүсвэл тэндээс туфль, сандаалаа ч сонгох боломжтой.
Энэ нь сүүлийн жилүүдэд загварын ертөнцөд бар мэт эрээн, бас тод өнгө ноёрхсонтой холбоотой юм байна. Хэдий тийм ч эрвээхэй мэт алаг эрээн, өнгөөс баяр ёслолын үеэр татгалзахыг тэрбээр онцолсон. Өнгөрсөн хэсэг хугацаанд охид бүсгүйчүүд маань бариу загвар бүхий урт загасан хормойтсй даашинзаар гоёсон нь өнөө жил өөрчлөгджээ.
Ингэхдээ аль болох богино дэрэвгэр эсвэл хонхон цэцэг мэт хормойгоор гангарахыг онцолно лээ. Хормойн дээрээ мушгирсан, үрчгэр мэт чимэглэлтэй байвал зохимжтой. Харин материалын хувьд дан даавуугаар урласан даашинз өнгөрсөн жилээс эхлэн торгомсгуудад орон зайгаа тавьж өгчээ. Ийм материалаар зөвхөн гоёлын даашинз төдийгүй өдөр тутмын өмд, цамц, юбканд оруулга болговол илүү чамин харагдах юм байна шүү.
"Чимбай" салон охид бүсгүйчүүдийн хүссэн загвар, мэргэжлийн дизайнеруудийн зөв"лөснөөр даашинз урлаж буй юм байна. Тэр нь 68120 мянган төгрөгийн үнэтэй. Захиалсан хугацаанаас хойш долоо хоногийн дотор бэлэн болох гэнэ.
Тэндээс гоёл чимэглэлийн зүүлтээ ч худалдан авах боломжтой. Хэрэв та гоёлын даашинзаа прокатлахыг хүсэж байгаа бол үнэ нь янз бүр. Өөрөөр хэлбэл, хувцас захиалгын газруудад өдрийн 2040 мянга, бусад прокатны төвүүдэд 520 мянган төгрөг байх жишээтэй. Хэдийгээр үнийн хувьд зөрүүтэй ч загварын хувьд өөр өөр. Хүсвэл тэндээс туфль, сандаалаа ч сонгох боломжтой.
Хумс
Хумс бэхжүүлэгч
Зөөлөн, хугарамтгай хумсыг бэхжүүлэх хамгийн шилдэг арга бол давстай ванн юм. Өөрөөр хэлбэл, хүнсний эсвэл иоджуулсан, далайн давстай усанд дүрнэ гэсэн үг юм. Энэхүү давсны уусмалыг 1 цайны халбага давсыг 60 мл буцалсан усанд уусгаж бэлтгэнэ. Давс нь 10-15 минутын дотор бүрэн уусах ёстой. Давсыг бүрэн ууссаны дараа усаа 40 хэм хүртэл бүлээтгээд 20-30 минут хумсаа дүрнэ. Ингэхдээ савтай усаа алчуураар бигнээрэй.
Мөн, нимбэгний шүүс ч гэсэн хумсыг маш сайн бэхжүүлдэг. Хэрчим нимбэгээр хумсаа хэд хэдэн удаа алгуур арчих буюу тавьж болно.Хумсанд тэжээл өгөх
Хоёр долоо хоногийн турш орой бүр загасны тос эсвэл А аминдэмээр хумсандаа жин тавина. Энэ хугацаанд хумсаа будахгүй байхыг хичээх нь зүйтэй. Хумсны будгийг ацетоноор арилгах нь хумс хатаах, хэврэгшихэд хүргэх сөрөг талтай учраас тослог суурьтай зориулалтын уусгагч хэрэглэж байгаарай.
Лакны суурь
Хумсаа будахдаа заавал суурь хэрэглэж заншаарай. Суурь нь хумсыг толигор болгохоос гадна үетэх, хугарах, сэтрэх зэрэг гэмтлүүдээс урьдчилан сэргийлж, лак удаан тогтох нэг үндэс болдог байна.
Сонирхолтой статистик
Амьдралынхаа туршид бид 4 м орчим хумсыг авч хаядаг гэвэл та итгэх үү?
Гарын хумс хөлийн хумснаас 0.5 дахин хурдан ургадаг гэнэ.
Хумс хоногт 0.15 мм-ийн хурдтай ургадаг бөгөөд гарын хумс 3 сар тутамд, хөлийнх 4.5 сар тутамд шинэчлэгдэн төлждөг байна.
Хүйтний улирлаас илүү дулааны улиралд хумс илүү эрчимтэй ургадаг ажээ.
Түүнчлэн, эмэгтэй хүний хумс амьдралынх нь туршид 5200 орчим удаа солигдож, нөхөн төлжсөн байдаг гэнэ.
Зөөлөн, хугарамтгай хумсыг бэхжүүлэх хамгийн шилдэг арга бол давстай ванн юм. Өөрөөр хэлбэл, хүнсний эсвэл иоджуулсан, далайн давстай усанд дүрнэ гэсэн үг юм. Энэхүү давсны уусмалыг 1 цайны халбага давсыг 60 мл буцалсан усанд уусгаж бэлтгэнэ. Давс нь 10-15 минутын дотор бүрэн уусах ёстой. Давсыг бүрэн ууссаны дараа усаа 40 хэм хүртэл бүлээтгээд 20-30 минут хумсаа дүрнэ. Ингэхдээ савтай усаа алчуураар бигнээрэй.
Мөн, нимбэгний шүүс ч гэсэн хумсыг маш сайн бэхжүүлдэг. Хэрчим нимбэгээр хумсаа хэд хэдэн удаа алгуур арчих буюу тавьж болно.Хумсанд тэжээл өгөх
Хоёр долоо хоногийн турш орой бүр загасны тос эсвэл А аминдэмээр хумсандаа жин тавина. Энэ хугацаанд хумсаа будахгүй байхыг хичээх нь зүйтэй. Хумсны будгийг ацетоноор арилгах нь хумс хатаах, хэврэгшихэд хүргэх сөрөг талтай учраас тослог суурьтай зориулалтын уусгагч хэрэглэж байгаарай.
Лакны суурь
Хумсаа будахдаа заавал суурь хэрэглэж заншаарай. Суурь нь хумсыг толигор болгохоос гадна үетэх, хугарах, сэтрэх зэрэг гэмтлүүдээс урьдчилан сэргийлж, лак удаан тогтох нэг үндэс болдог байна.
Сонирхолтой статистик
Амьдралынхаа туршид бид 4 м орчим хумсыг авч хаядаг гэвэл та итгэх үү?
Гарын хумс хөлийн хумснаас 0.5 дахин хурдан ургадаг гэнэ.
Хумс хоногт 0.15 мм-ийн хурдтай ургадаг бөгөөд гарын хумс 3 сар тутамд, хөлийнх 4.5 сар тутамд шинэчлэгдэн төлждөг байна.
Хүйтний улирлаас илүү дулааны улиралд хумс илүү эрчимтэй ургадаг ажээ.
Түүнчлэн, эмэгтэй хүний хумс амьдралынх нь туршид 5200 орчим удаа солигдож, нөхөн төлжсөн байдаг гэнэ.
Үс сайхан бол зүс сайхан
Аз жаргалтай эмэгтэй -2
Үс гэдэг эмэгтэйчүүдийн хувьд төдийгүй эрчүүлийн хувьд хамгийн их анхаарал хандуулдаг зүйл. Сайхан үс хэзээд таныг чимэх болно. Ингээд үсээ хэрхэн арчилах талаар жаахан зөвлөгөө хүргье.
1. Сайн идэх. Юуны өмнө бидний арьс, үс гээд бүгд л хоол хүнстэй салшгүй холбоотой. Идэж байгаа зүйлээрээ бид арьс болон үсээ дотроос нь тэжээж байдаг. Иймд тэжээллэг зүйл сайн идэх хэрэгтэй. Гэхдээ тэжээллэг гэхээр үнэ бодох хэрэггүй. Хамгийн гол нь идэж байгаа зүйлээ зөв хэрэглэх юм шүү дээ. Өглөө сайтар эд, дараа нь өдөр хөнгөн тэгээд шингэн зүйл ахиухан уугаарай, харин орой хоолныхоо дараа нэг ширхэг ч болов жимс ялангуяа алим идэх хэрэгтэй.
Шингэн зүйл гэдэг үсэнд хамгийн чухал. Бид өдөрт 6-8 аяга буцалсан цэвэр уус заавал уух ёстой. Харин ялангуяа копьютерийн ард удаан суудаг эмэгтэйгчүүдийн хувьд илүү шингэн зүйл ууж байх хэрэгтэй. Бидний бие цангасан цөл шиг болсон байхад үс тэгээд арьс яаж чийглэг байхав.
2. Таньж мэдэхгүй, хямд шампунь хэрэглэх хэрэггүй. Аль болох сайн бүтээгдэхүүн хэрэглэхийг хичээгээрэй.
3.Үсний өнгө. Хэрэв үсээ будсан бол үснийхээ өнгөндөө үргэлж анхаарал хандуул. Хэдийгээр таны үс сайхан засалттай ч өнгө муутай бол будалт хийгээгүй нүүр шиг л харагдах болно.
4. Үсний тэжээл. Долоо хоногт доод тал нь 1-2 удаа тэжээлийн тосыг үсэндээ массаж хийнгээ түрх. Харин тэгэхдээ шөнөө унтахаасаа өмнө түрхээд хэрэггүй. Учир нь энэ нь таны үсэнд ямар ч нөлөөлөл үзүүлэхгүй. Мөн тэжээлийн тосоо үснийхээ үзүүр хүртэл нь сайтар түрхэх хэрэгтэй.
5. Ангижруулагч хэрэглэ. Үсээ угаасныхаа дараа заавал ангижруулагч хэрэглэх хэрэгтэй. Энэ нь бидний үсэнд хамгийн сайн чийгшүүлэлт болно. Шампунь бол яг л нүүр гарын саван шиг хэрэглээ. Нүүр гарын савангаар нүүрээ хэд хэдэн удаа угаасны дараа нүүрний арьс яаж хуурай болдог билээ. Түүний адил шампунь хэрэглэсний дараа үс бас л тийм байдалтай болдог. Иймд ангижруулагч чухал. Мөн ангижруулагчаа үсэндээ хэсэг байлгаж массаж хийж байгаад зайлахдаа 10 секунт хүйтэндүү усаар үсээ булхах хэрэгтэй шүү.
Үс гэдэг эмэгтэйчүүдийн хувьд төдийгүй эрчүүлийн хувьд хамгийн их анхаарал хандуулдаг зүйл. Сайхан үс хэзээд таныг чимэх болно. Ингээд үсээ хэрхэн арчилах талаар жаахан зөвлөгөө хүргье.
1. Сайн идэх. Юуны өмнө бидний арьс, үс гээд бүгд л хоол хүнстэй салшгүй холбоотой. Идэж байгаа зүйлээрээ бид арьс болон үсээ дотроос нь тэжээж байдаг. Иймд тэжээллэг зүйл сайн идэх хэрэгтэй. Гэхдээ тэжээллэг гэхээр үнэ бодох хэрэггүй. Хамгийн гол нь идэж байгаа зүйлээ зөв хэрэглэх юм шүү дээ. Өглөө сайтар эд, дараа нь өдөр хөнгөн тэгээд шингэн зүйл ахиухан уугаарай, харин орой хоолныхоо дараа нэг ширхэг ч болов жимс ялангуяа алим идэх хэрэгтэй.
Шингэн зүйл гэдэг үсэнд хамгийн чухал. Бид өдөрт 6-8 аяга буцалсан цэвэр уус заавал уух ёстой. Харин ялангуяа копьютерийн ард удаан суудаг эмэгтэйгчүүдийн хувьд илүү шингэн зүйл ууж байх хэрэгтэй. Бидний бие цангасан цөл шиг болсон байхад үс тэгээд арьс яаж чийглэг байхав.
2. Таньж мэдэхгүй, хямд шампунь хэрэглэх хэрэггүй. Аль болох сайн бүтээгдэхүүн хэрэглэхийг хичээгээрэй.
3.Үсний өнгө. Хэрэв үсээ будсан бол үснийхээ өнгөндөө үргэлж анхаарал хандуул. Хэдийгээр таны үс сайхан засалттай ч өнгө муутай бол будалт хийгээгүй нүүр шиг л харагдах болно.
4. Үсний тэжээл. Долоо хоногт доод тал нь 1-2 удаа тэжээлийн тосыг үсэндээ массаж хийнгээ түрх. Харин тэгэхдээ шөнөө унтахаасаа өмнө түрхээд хэрэггүй. Учир нь энэ нь таны үсэнд ямар ч нөлөөлөл үзүүлэхгүй. Мөн тэжээлийн тосоо үснийхээ үзүүр хүртэл нь сайтар түрхэх хэрэгтэй.
5. Ангижруулагч хэрэглэ. Үсээ угаасныхаа дараа заавал ангижруулагч хэрэглэх хэрэгтэй. Энэ нь бидний үсэнд хамгийн сайн чийгшүүлэлт болно. Шампунь бол яг л нүүр гарын саван шиг хэрэглээ. Нүүр гарын савангаар нүүрээ хэд хэдэн удаа угаасны дараа нүүрний арьс яаж хуурай болдог билээ. Түүний адил шампунь хэрэглэсний дараа үс бас л тийм байдалтай болдог. Иймд ангижруулагч чухал. Мөн ангижруулагчаа үсэндээ хэсэг байлгаж массаж хийж байгаад зайлахдаа 10 секунт хүйтэндүү усаар үсээ булхах хэрэгтэй шүү.
Жимс
Киви -С витаминаар баялаг энэ жимсний хальсыг хаялгvй, цэвэрлэсэннvvрэн дээр тавихад 10-15 минутын дараа нvvрний арьс мэдэгдэхvйц зєєлєрдєг. Жимсний хальсыг хєргєгчинд байлгаж хоёроос гурван удаа хэрэглэж болно. Ялангуяа хуурайшиж цахлайтсан арьсанд нэн тустай.
Лийр-Энэ жимс тємєрлєгийн зvйлээр баялаг, агшаах vйлчилгээ vзvvлдэг. Тарагтай хольж нvvрэндээ тvрхвэл царай зvс єнгєлєг болно.
Нимбэг-Єдєр бvр шvvсийг нь нvvрэндээ тvрхвэл сэвх арилдаг. Дангаар нь тvрхээд хатсаны дараа угааж арилгана.
Мандарин-Мандарины шvvс нєсєєт толбыг арилгадгийг Та мэдэх vv? Ихэнхдээ шvvсийг нь /тал аяга байхад болно/ тараг, гашилсан сvv зэрэгтэй холиод маск хэлбэрээр нvvрэндээ 10-15 минутын турш тавина. Сарын хугацаанд тавихад толбо мэдэгдэхvйц бvдгэрч цайрдаг.
Алим -Шим тэжээлээр арвйн тєдийгvй нvд, арьсанд маш ашигтай. Нимгэн хэрчиж, нvднийхээ дор наагаарай. Нvдийг тойрсон хар хvрээ арилах болно.
Лийр-Энэ жимс тємєрлєгийн зvйлээр баялаг, агшаах vйлчилгээ vзvvлдэг. Тарагтай хольж нvvрэндээ тvрхвэл царай зvс єнгєлєг болно.
Нимбэг-Єдєр бvр шvvсийг нь нvvрэндээ тvрхвэл сэвх арилдаг. Дангаар нь тvрхээд хатсаны дараа угааж арилгана.
Мандарин-Мандарины шvvс нєсєєт толбыг арилгадгийг Та мэдэх vv? Ихэнхдээ шvvсийг нь /тал аяга байхад болно/ тараг, гашилсан сvv зэрэгтэй холиод маск хэлбэрээр нvvрэндээ 10-15 минутын турш тавина. Сарын хугацаанд тавихад толбо мэдэгдэхvйц бvдгэрч цайрдаг.
Алим -Шим тэжээлээр арвйн тєдийгvй нvд, арьсанд маш ашигтай. Нимгэн хэрчиж, нvднийхээ дор наагаарай. Нvдийг тойрсон хар хvрээ арилах болно.
Saturday, October 24, 2009
Хууль тогтоомж
Хууль тогтоомжийн хүрээ
Сангийн яамны үйл ажиллагааны үндсэн зарчим нь үндсэн хуульд заасны дагуу ардчилсан ёс, шударга ёс, эрх чөлөө, тэгш байдал, хууль дээдлэх явдал мөн. Сангийн яам нь үйл ажиллагааныхаа үндсэн зарчимд тулгуурлан, төрийн захиргааны төв байгууллагын зорилт, чиг үүргийг нарийвчлан тодорхойлсон энэхүү хэтийн төлөвлөгөөг дараахь хууль тогтоомжийн хүрээнд хэрэгжүүлнэ:
- Монгол Улсын үндсэн хууль,
- Монгол Улсын Засгийн газрын тухай хууль,
- Яамны эрх зүйн байдлын тухай хууль,
- Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хууль,
- Төрийн албаны тухай хууль,
- Төсвийн байгууллагын удирдлага, санхүүжилтийн тухай хууль,
- Нэгдсэн төсвийн тухай хууль,
- Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай хууль,
- Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр худалдан авах бараа, ажил үйлчилгээний гүйцэтгэгчийг сонгох журмын тухай хууль,
- Гадаадын зээл, тусламжийг зохицуулах тухай хууль,
- Даатгалын тухай хууль,
- Аудитын тухай хууль,
- Бусад хууль тогтоомж
Эдгээр хуулиар тогтоосон Сангийн яамны үндсэн чиг үүрэг болон эрхзүй, зохион байгуулалтын хүрээнд үйл ажиллагааны хэтийн төлөвлөгөөг боловсруулсан болно.
Үйл ажиллагааны хэтийн төлөвлөгөө нь:
- Ерөнхий менежерийн мэдэгдэл
- Стратегийн зорилтууд ба хүрэх үр дүн
- Яамны нийлүүлэх бүтээгдэхүүний нэр төрөл, түүний тодорхойлолт
- Төсвийн төлөвлөгөө ба бүтээгдэхүүний өртгийн тооцоо
- Өмчлөлийн зорилт гэсэн 5 үндсэн хэсгээс бүрдэнэ.
Сангийн яамны үйл ажиллагааны үндсэн зарчим нь үндсэн хуульд заасны дагуу ардчилсан ёс, шударга ёс, эрх чөлөө, тэгш байдал, хууль дээдлэх явдал мөн. Сангийн яам нь үйл ажиллагааныхаа үндсэн зарчимд тулгуурлан, төрийн захиргааны төв байгууллагын зорилт, чиг үүргийг нарийвчлан тодорхойлсон энэхүү хэтийн төлөвлөгөөг дараахь хууль тогтоомжийн хүрээнд хэрэгжүүлнэ:
- Монгол Улсын үндсэн хууль,
- Монгол Улсын Засгийн газрын тухай хууль,
- Яамны эрх зүйн байдлын тухай хууль,
- Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хууль,
- Төрийн албаны тухай хууль,
- Төсвийн байгууллагын удирдлага, санхүүжилтийн тухай хууль,
- Нэгдсэн төсвийн тухай хууль,
- Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай хууль,
- Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр худалдан авах бараа, ажил үйлчилгээний гүйцэтгэгчийг сонгох журмын тухай хууль,
- Гадаадын зээл, тусламжийг зохицуулах тухай хууль,
- Даатгалын тухай хууль,
- Аудитын тухай хууль,
- Бусад хууль тогтоомж
Эдгээр хуулиар тогтоосон Сангийн яамны үндсэн чиг үүрэг болон эрхзүй, зохион байгуулалтын хүрээнд үйл ажиллагааны хэтийн төлөвлөгөөг боловсруулсан болно.
Үйл ажиллагааны хэтийн төлөвлөгөө нь:
- Ерөнхий менежерийн мэдэгдэл
- Стратегийн зорилтууд ба хүрэх үр дүн
- Яамны нийлүүлэх бүтээгдэхүүний нэр төрөл, түүний тодорхойлолт
- Төсвийн төлөвлөгөө ба бүтээгдэхүүний өртгийн тооцоо
- Өмчлөлийн зорилт гэсэн 5 үндсэн хэсгээс бүрдэнэ.
САНГИЙН ЯАМ
САНГИЙН ЯАМНЫ ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНЫ СТРАТЕГИЙН ЗОРИЛТУУД
Монгол улсын хуулиар тогтоосон үндсэн чиг үүрэг болон үйл ажиллагааныхаа зарчимд нийцүүлэн Сангийн яамны алсын хараа, эрхэм зорилгыг дараахь байдлаар томъёолж байна:
АЛСЫН ХАРАА – Бидний ирээдүй
Сангийн яам Монгол улсын эдийн засгийг тогтвортой хөгжүүлж, иргэдийнхээ амьжиргааны түвшинг тасралтгүй дээшлүүлэхийн төлөө алсын хараатай ажиллана.
ЭРХЭМ ЗОРИЛГО - Бидний үүрэг
Сангийн яамны эрхэм зорилго нь Монгол улсын иргэдийн амьжиргааны түвшинг дээшлүүлэхэд чиглэсэн эдийн засгийн таатай орчин бүрдүүлэх, Засгийн газрын санхүүгийн нэгдсэн, оновчтой удирдлагаар хангахад оршино.
Монгол улсын хуулиар тогтоосон үндсэн чиг үүрэг болон үйл ажиллагааныхаа зарчимд нийцүүлэн Сангийн яамны алсын хараа, эрхэм зорилгыг дараахь байдлаар томъёолж байна:
АЛСЫН ХАРАА – Бидний ирээдүй
Сангийн яам Монгол улсын эдийн засгийг тогтвортой хөгжүүлж, иргэдийнхээ амьжиргааны түвшинг тасралтгүй дээшлүүлэхийн төлөө алсын хараатай ажиллана.
ЭРХЭМ ЗОРИЛГО - Бидний үүрэг
Сангийн яамны эрхэм зорилго нь Монгол улсын иргэдийн амьжиргааны түвшинг дээшлүүлэхэд чиглэсэн эдийн засгийн таатай орчин бүрдүүлэх, Засгийн газрын санхүүгийн нэгдсэн, оновчтой удирдлагаар хангахад оршино.
Төсвийн төсөл
Тєсвийн байгууллагын удирдлага, санхүүжилтийн тухай хуулийн 32 дугаар зүйлийн 32.1-д “Монгол Улсын Засгийн газар улсын төсвийн болон төсвийн ерөнхийлөн захирагч бүрийн эрхлэх асуудлын хүрээний төсвийн төсөл бусад холбогдох бусад баримт бичгийг Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлэх”, 33 дугаар зүйлийн 33.1-д “Улсын Их Хурал Засгийн газраас өргөн мэдүүлсэн төсвийн баримт бичиг, хуулийн төслийг хэлэлцэж батлах” гэж заасны дагуу Монгол Улсын 2010-2012 оны төсвийн төслийг боловсруулан олон нийтэд түгээж байна. Доорх линкээс татан авна уу.
Монгол Улсын 2010-2012 оны Төсвийн төсөл
Монгол Улсын 2010-2012 оны Төсвийн төсөл
Танилцуулга
Дэлхийн эдийн засаг 2007 оны эхний хагаст эрчтэй өссөн ч санхүүгийн зах зээлийн тогтворгүй байдал дэлхийн эдийн засгийн өсөлтийг 0,5 хувиар буурахад хүргэжээ. Дэлхийн эдийн засгийн өсөлт 2007 оны эхний хагаст хүрдацтай өсч 5 хувийн босгыг давж 2007 оны хүлээгдэж буй гүйцэтгэлээр 5,2 хувьтай гарахаар байгаа нь хөгжиж буй орнуудын эдийн засгийн өсөлт мөн эдийн засгийн тогтвортой суурь бүрдсэн нь нөлөөлсөн гэж ОУВС-ийн мэдээлэлд дурьджээ. Олон улсын эдийн засагчид мөн судлаачид санхүүгийн тогтворгүй байдал дэлхийн нийт эдийн засгийн өсөлтийг сааруулах магадлал өндөр байгааг бүгд хүлээн зөвшөөрч байгаа бөгөөд бодлогын түвшинд санхүүгийн тогтвортой тогтолцоо эрүүл орчинг бүрдүүлж санхүүгийн тэлэх бодлогыг баримтлахын зэрэгцээ инфляцийн дарамтыг бууруулах бодлогыг баримтлах зүйтэй гэж зөвлөж байна. Түүнчлэн инфляцийн дарамт, нефтийн үнийн тогтворгүй байдал нь мөн хөгжиж орнуудад гадаад валютын урсгал нэмэгдэж байгаа зэрэг хүчин зүйлүүд дэлхийн эдийн засагт голлох эрсдэл учруулахаар байгаагийн хажуугаар хүн амын өндөр насжилт, дэлхийн цаг агаарын дулаарал гэх мэт нийгмийн асуудлуудыг шийдвэрлэх хэрэгтэй байна.
Инфляц
Хөгжингүй орнууд инфляцыийн хөөрөгдлийг тогтвортой бууруулсан ч эрчим хүч, хүнсний барааны үнийн өсөлт мөн дотоодын эрэлт хэрэгцээ нэмэгдснээс хөгжиж буй орнуудын инфляцийн түвшинг хөөрөгдөхөд их нөлөөлжээ.
Хөгжингүй орнуудын хэрэглээний үнийн өөрлөлт 2006 онд 2,3 гарч байсан бол 2007 оны хүлээгдэж буй гүйцэтгэлээр 2,1 хувьтай гарлаа. АНУ-ын суурь инфляцийн түвшин 2 хувь хүртэл буурч Европын орнуудын суурь инфляц 2-оос доош түвшинд хадгалагдлаа. Харин эрчим хүч, хүнсний барааны үнийн өсөлт инфляцийн түвшинг 2007 оны 9 сараас хөөрөгдөхөд нөлөөлсөн. Хөгжиж буй орнуудын инфляцийн түвшин 2007 оны хүлээгдэж буй гүйцэтгэлээр 5,9 хувьтай гарав. Үүнд, зарим хөгжиж буй орнууд инфляцийн дарамт нь эдийн засгийн өндөр өсөлт мөн хүнсний барааны үнэ нь хэрэглээний үнийн сагсанд өндөр жин эзэлдэгээс хамаарчээ. Хүнсний барааны үнийн өсөлт нь био эрчим хүчний үйлдвэрлэлд зориулсан үр тариа болон бусад хүнсний барааны нэр төрлийн өсөлт мөн зарим улс орны цаг агаарын байдлаас хамааран өсчээ.
Нефтийн үнэ 2007 онд хамгийн дээд түвшинд хүрсэн нь эрэлт хэрэгцээнээс хамаарсан байна. Түүнчлэн нефтийн үнийн өсөлт нефть экспортлогч орнуудын (OPEC) үйлдвэрлэлт багассан, нефть экспортлогч орнуудаас бусад орнуудын нефтийн үйлдвэрлэл төсөөлж байснаас бага нийлүүлсэн, мөн улс төрийн тогтвогүй байдал зэрэг хүчин зүйлүүдээс хамаарчээ.
2005 онд нефтийн үнэ 41,3 хувиар нэмэгдэж байсан бол 2006 онд нефтийн үнийн өсөлтийн өмнөх онтой харьцуулбал аажмаар саарч 20,5 хувьтай гарч байсан билээ. 2007 оны хүлээгдэж буй гүйцэтгэлээр нефтийн үнэ болон зарим түүхий эдийн үнэ хэрэглээнээс хамааран өсч харин нефтийн үнийн өсөлт 6,6 хувьтай гарлаа.
Дэлхийн улс орнуудын төв банкууд инфляцийн дарамтыг бууруулахын тулд ерөнхийдөө мөнгөний чангатгах бодлого баримталсан байна.
2006 оны голлох валютын ханшийн хэлбэлзлийн хандлага 2007 онд үргэлжилж ам.доллар суларч, еврогийн ханш чангарсаар байна. Японы иений ханш сүүлийн саруудад чангарч Хятадын юаны Америк доллартай харьцах ханш чангарч байгаа хэдий ч Хятад улсын урсгал данс өсч гадаад валютын нөөц үлэмж нэмэгджээ.
Хөгжингүй орнуудын хэрэглээний үнийн өөрлөлт 2006 онд 2,3 гарч байсан бол 2007 оны хүлээгдэж буй гүйцэтгэлээр 2,1 хувьтай гарлаа. АНУ-ын суурь инфляцийн түвшин 2 хувь хүртэл буурч Европын орнуудын суурь инфляц 2-оос доош түвшинд хадгалагдлаа. Харин эрчим хүч, хүнсний барааны үнийн өсөлт инфляцийн түвшинг 2007 оны 9 сараас хөөрөгдөхөд нөлөөлсөн. Хөгжиж буй орнуудын инфляцийн түвшин 2007 оны хүлээгдэж буй гүйцэтгэлээр 5,9 хувьтай гарав. Үүнд, зарим хөгжиж буй орнууд инфляцийн дарамт нь эдийн засгийн өндөр өсөлт мөн хүнсний барааны үнэ нь хэрэглээний үнийн сагсанд өндөр жин эзэлдэгээс хамаарчээ. Хүнсний барааны үнийн өсөлт нь био эрчим хүчний үйлдвэрлэлд зориулсан үр тариа болон бусад хүнсний барааны нэр төрлийн өсөлт мөн зарим улс орны цаг агаарын байдлаас хамааран өсчээ.
Нефтийн үнэ 2007 онд хамгийн дээд түвшинд хүрсэн нь эрэлт хэрэгцээнээс хамаарсан байна. Түүнчлэн нефтийн үнийн өсөлт нефть экспортлогч орнуудын (OPEC) үйлдвэрлэлт багассан, нефть экспортлогч орнуудаас бусад орнуудын нефтийн үйлдвэрлэл төсөөлж байснаас бага нийлүүлсэн, мөн улс төрийн тогтвогүй байдал зэрэг хүчин зүйлүүдээс хамаарчээ.
2005 онд нефтийн үнэ 41,3 хувиар нэмэгдэж байсан бол 2006 онд нефтийн үнийн өсөлтийн өмнөх онтой харьцуулбал аажмаар саарч 20,5 хувьтай гарч байсан билээ. 2007 оны хүлээгдэж буй гүйцэтгэлээр нефтийн үнэ болон зарим түүхий эдийн үнэ хэрэглээнээс хамааран өсч харин нефтийн үнийн өсөлт 6,6 хувьтай гарлаа.
Дэлхийн улс орнуудын төв банкууд инфляцийн дарамтыг бууруулахын тулд ерөнхийдөө мөнгөний чангатгах бодлого баримталсан байна.
2006 оны голлох валютын ханшийн хэлбэлзлийн хандлага 2007 онд үргэлжилж ам.доллар суларч, еврогийн ханш чангарсаар байна. Японы иений ханш сүүлийн саруудад чангарч Хятадын юаны Америк доллартай харьцах ханш чангарч байгаа хэдий ч Хятад улсын урсгал данс өсч гадаад валютын нөөц үлэмж нэмэгджээ.
Wednesday, October 21, 2009
эдийн засаг
Монгол улс төвлөрсөн төлөвлөгөөт эдийн засгийн системээс зах зээлийн эдийн руу шилжээд өдгөө 20-иод жилийн нvvрийг vзэх гэж байна.
Хязгаарлагдмал, ухаад аваад явчихвал дуусчих нөөц баялагаар, чиний хязгааргvй их хэрэгцээг чинь яаж хангах вэ гэж дэлхийн олон эрдэмтэд толгойгоо гашилгаж, зарим нь шинэ онол гаргаж, тэр нь няцаагдаж, зарим нь батлагдаж байдаг.
Төвлөрсөн төлөвлөгөөт эдийн засгийн системийн vед эдийн засгийг удирддаг гол зvйл нь төлөвлөгөө байсан. Бvгдийг 5, 10, 20 жилээр толовлоод, яг ижил өнгийн бор пальто 10000-г vйлдвэрлэхээр төлөвлөнө. Хавар болонгуут чи болон чиний хөрш, чиний хараад vзэн яддаг баагий чинь гээд эргэн тойрныхон чинь бvгдээрээ бор пальтогоо өмсөөд, ихэр юм шиг л явдаг байсан байх нь. Чи улаан пальто өмсмөөр байдаг, чамд мөнгө нь байгаад хайсан ч дэлгvvрийн лангуу бор пальтогоор л дvvрэн. Чамд улаан пальто нийлvvлчих vйлдвэрлэгч байхгvй. Хэдэн ширхэг бор пальто vйлдвэрлэхийг төлөвлөгөөний комисс гээч нь шууд төлөвлөнө, чиний ямар пальто өмсөхийг хvсэж байгаа чинь тэд нарт падлий ч байхгvй. Тэгээд хэн ч хэл ам хийхгvй. Жишээ нь би энэ бичлэгийг бичсэний дараа хэн ч чи мөн хуцваа гэж хэлэхгvй. Бvх vйлдвэрvvд нь улсын мэдлийнх, vйлдвэрийн даргад төлөвлөгөө тасалчихгvйхэн шиг цалингаа л аваад гэлдэрч байвал бvтээгдэхvvн борлогдож байна уу, хэрэглэгчдийн таашаалд нийцэж байна уу, бараагаа яаж хэрэглэгчидэд хvргэх vv, падлий ч байхгvй.
Ийм эдийн засгийн системийг ямар ирээдvй хvлээх нь ойлгомжтой.
За тэгээд зах зээлийн эдийн засагт шилжлээ. Ямар ч төлвөлөгөө, 5, 10 жил байхгvй, чи юу юу хэрэглэмээр байна, чамд худалдан авах чадвараар баталгаажсан ямар хэрэгцээ байна, тэрийг чинь хангахын тулд vйлдвэрлэгчид биеэ биетэйгээ хайр найргvй өрсөлдөж, тэмцэлдэж тэр дундаас хэн чадвартай нь чамд улаан пальтог чинь нийлvvлэх юм. Төвлөрсөн биш шийдвэр хvлээж авна. Зах зээл гэж нэрлээд байгаа зvйл чинь тус тусдаа өөрсдөө мэдээд юугаа яаахаа бие даагаад шийдчихдэг аж ахуй эрхлэгчдийн холбоо харилцаа юм. Эдгээр аж ахуй эрхлэгчид нь өнөөх дуусчих нөөцөөр, хэнд, юуг зориулж яаж vйлдвэрлэх вэ гэдгээ өөрсдөө мэдээд vйлдвэрлэчихнэ гэсэн vг.
Бvх юм эрэлт нийлvvлэлтийн хуулиар зохицуулагдана. Чи юуг хэдэн төгрөгөөр авахыг хvсэж байна, цаад vйлдвэрлэгчид чинь тэр зvйлийг чинь чамд хэдэн төгрөгөөр нийлvvлэх боломжтой байна, энэ 2 н тэнцвэр дээр vнэ ханш нь тогтож байна. Гол нь цэвэр өрсөлдөөн, хэн чадвартай нь зах зээлийн ширvvн өрсөлдөөнд vлдэж, хэн чадваргvй, худлаа нөхдvvд зайлуулагдаж байх ёстой. Төр нь хууль баталж, орлого олж буй хэн бугайгаас ч татвар хураагаад л сууж байх нь.
Зах зээлийн системийн буянаар урьдах нийгэмд vvссэн ар өврийн хаалга, орос дэлгvvрийн жижvvр ахад таван төгрөг атгуулж дэлгvvрт нь орох, бэлэнчилэх, бусдын гар харж амьдрах, юу ч хийхгvй суухад л цалин аваад байж болох тэр vзэгдэл арилах ёстой байсан юм. Гэхдээ одоо ажиглаарай, зурагтын 60 секунд энээ тэрээ бас бус нэвтрvvлгээр иргэдээс сурвалжлага авахаар хэлдэг ганц vг нь, ийм ч юм болохгvй байна, тийм ч юм болохгvй байна, энэ тор засаг нь анхаарч vзэх хэрэгтэй ш дээ гэдэг нь тэр vеийн сэтгэлгээнээсээ салж чадаагvй л яваад байгаа байхгvй юу. Тэр хадгаламж зээлийн хоршооний нөхөд албатай юм шиг мөнгөө хулхи гаруудад өөрсдөө май гэж өгчихөөд төрөөс бидний мөнгийг аль гээд талбай дээр очоод хөлөө жийгээд хэвтчихдэг. Амар амар, энэ зун би Монголд очоод хамаг сургалтын төлбөрөөрөө баранд орж архи гударчаад, энэ барныхан өндөр vнээр надад архи дамласан, миний сургалтын төлбөрийг аль гээд талбай дээр хөлөө жийгээд хэвтчихдэг хэрэг.
Гэхдээ зах зээлийн энэ хэлбэр нь дотроо бас төрийн оролцоотой болон чөлөөт гэж 2 янз байдаг юм байна. Байгалийн шалгаралаар байгаль дэлхийдээ хамгийн сайн зохицож чадсан, хоолоо олоод идчих чадвартайнууд нь vлдээд, чадваргvйнvvд нь устдаг. Яг vvн шиг зах зээлийн чөлөөт эдийн засаг ийм л жамаар явах ёстой, бусад хэлбэрvvдээсээ арай эрvvл хэлбэр нь юм.
Хязгаарлагдмал, ухаад аваад явчихвал дуусчих нөөц баялагаар, чиний хязгааргvй их хэрэгцээг чинь яаж хангах вэ гэж дэлхийн олон эрдэмтэд толгойгоо гашилгаж, зарим нь шинэ онол гаргаж, тэр нь няцаагдаж, зарим нь батлагдаж байдаг.
Төвлөрсөн төлөвлөгөөт эдийн засгийн системийн vед эдийн засгийг удирддаг гол зvйл нь төлөвлөгөө байсан. Бvгдийг 5, 10, 20 жилээр толовлоод, яг ижил өнгийн бор пальто 10000-г vйлдвэрлэхээр төлөвлөнө. Хавар болонгуут чи болон чиний хөрш, чиний хараад vзэн яддаг баагий чинь гээд эргэн тойрныхон чинь бvгдээрээ бор пальтогоо өмсөөд, ихэр юм шиг л явдаг байсан байх нь. Чи улаан пальто өмсмөөр байдаг, чамд мөнгө нь байгаад хайсан ч дэлгvvрийн лангуу бор пальтогоор л дvvрэн. Чамд улаан пальто нийлvvлчих vйлдвэрлэгч байхгvй. Хэдэн ширхэг бор пальто vйлдвэрлэхийг төлөвлөгөөний комисс гээч нь шууд төлөвлөнө, чиний ямар пальто өмсөхийг хvсэж байгаа чинь тэд нарт падлий ч байхгvй. Тэгээд хэн ч хэл ам хийхгvй. Жишээ нь би энэ бичлэгийг бичсэний дараа хэн ч чи мөн хуцваа гэж хэлэхгvй. Бvх vйлдвэрvvд нь улсын мэдлийнх, vйлдвэрийн даргад төлөвлөгөө тасалчихгvйхэн шиг цалингаа л аваад гэлдэрч байвал бvтээгдэхvvн борлогдож байна уу, хэрэглэгчдийн таашаалд нийцэж байна уу, бараагаа яаж хэрэглэгчидэд хvргэх vv, падлий ч байхгvй.
Ийм эдийн засгийн системийг ямар ирээдvй хvлээх нь ойлгомжтой.
За тэгээд зах зээлийн эдийн засагт шилжлээ. Ямар ч төлвөлөгөө, 5, 10 жил байхгvй, чи юу юу хэрэглэмээр байна, чамд худалдан авах чадвараар баталгаажсан ямар хэрэгцээ байна, тэрийг чинь хангахын тулд vйлдвэрлэгчид биеэ биетэйгээ хайр найргvй өрсөлдөж, тэмцэлдэж тэр дундаас хэн чадвартай нь чамд улаан пальтог чинь нийлvvлэх юм. Төвлөрсөн биш шийдвэр хvлээж авна. Зах зээл гэж нэрлээд байгаа зvйл чинь тус тусдаа өөрсдөө мэдээд юугаа яаахаа бие даагаад шийдчихдэг аж ахуй эрхлэгчдийн холбоо харилцаа юм. Эдгээр аж ахуй эрхлэгчид нь өнөөх дуусчих нөөцөөр, хэнд, юуг зориулж яаж vйлдвэрлэх вэ гэдгээ өөрсдөө мэдээд vйлдвэрлэчихнэ гэсэн vг.
Бvх юм эрэлт нийлvvлэлтийн хуулиар зохицуулагдана. Чи юуг хэдэн төгрөгөөр авахыг хvсэж байна, цаад vйлдвэрлэгчид чинь тэр зvйлийг чинь чамд хэдэн төгрөгөөр нийлvvлэх боломжтой байна, энэ 2 н тэнцвэр дээр vнэ ханш нь тогтож байна. Гол нь цэвэр өрсөлдөөн, хэн чадвартай нь зах зээлийн ширvvн өрсөлдөөнд vлдэж, хэн чадваргvй, худлаа нөхдvvд зайлуулагдаж байх ёстой. Төр нь хууль баталж, орлого олж буй хэн бугайгаас ч татвар хураагаад л сууж байх нь.
Зах зээлийн системийн буянаар урьдах нийгэмд vvссэн ар өврийн хаалга, орос дэлгvvрийн жижvvр ахад таван төгрөг атгуулж дэлгvvрт нь орох, бэлэнчилэх, бусдын гар харж амьдрах, юу ч хийхгvй суухад л цалин аваад байж болох тэр vзэгдэл арилах ёстой байсан юм. Гэхдээ одоо ажиглаарай, зурагтын 60 секунд энээ тэрээ бас бус нэвтрvvлгээр иргэдээс сурвалжлага авахаар хэлдэг ганц vг нь, ийм ч юм болохгvй байна, тийм ч юм болохгvй байна, энэ тор засаг нь анхаарч vзэх хэрэгтэй ш дээ гэдэг нь тэр vеийн сэтгэлгээнээсээ салж чадаагvй л яваад байгаа байхгvй юу. Тэр хадгаламж зээлийн хоршооний нөхөд албатай юм шиг мөнгөө хулхи гаруудад өөрсдөө май гэж өгчихөөд төрөөс бидний мөнгийг аль гээд талбай дээр очоод хөлөө жийгээд хэвтчихдэг. Амар амар, энэ зун би Монголд очоод хамаг сургалтын төлбөрөөрөө баранд орж архи гударчаад, энэ барныхан өндөр vнээр надад архи дамласан, миний сургалтын төлбөрийг аль гээд талбай дээр хөлөө жийгээд хэвтчихдэг хэрэг.
Гэхдээ зах зээлийн энэ хэлбэр нь дотроо бас төрийн оролцоотой болон чөлөөт гэж 2 янз байдаг юм байна. Байгалийн шалгаралаар байгаль дэлхийдээ хамгийн сайн зохицож чадсан, хоолоо олоод идчих чадвартайнууд нь vлдээд, чадваргvйнvvд нь устдаг. Яг vvн шиг зах зээлийн чөлөөт эдийн засаг ийм л жамаар явах ёстой, бусад хэлбэрvvдээсээ арай эрvvл хэлбэр нь юм.
Subscribe to:
Posts (Atom)
